„Archeologią fotografii” nazywam działania, których celem jest odkrywanie, badanie i komentowanie zdarzeń, faktów, sytuacji dziejących się dawniej w tzw. przeszłości fotograficznej. (…) Jest też celem „archeologii fotografii” poszukiwanie świadków dawnych wydarzeń! Takim świadkiem w fotografii jest światło. Światło, które było bodźcem technologicznych procesów utrwalania rzeczywistości i które wyrzeźbiło w negatywie dawną powszechną obecność! Negatyw stanowi, więc ślad „tamtego” światła i jest autentycznym światłem minionych wydarzeń…Wiąże się to z tym, że jestem zwolennikiem fotografii mistycznej, która odwołuje się do spojrzenia nieżyjących już bohaterów, którzy może chcieliby być między nami. Te oczy osób nieżyjących ciągle wyrażają określone tęsknoty!”
Są to słowa znanego polskiego fotografika Jerzego Lewczyńskiego. Nie ukrywam że popełniam pewnego rodzaju plagiat, ponieważ inspiracją do przedstawienia „Suwalskie twarze 1918-1944” były słowa Jerzego Lewczyńskiego. Fotografie Suwalczan, całkowicie nie znanych osób, zrobionych w Suwałkach w czasie od odzyskania niepodległości do okrutnej okupacji. Co mówią twarze? Fotografia jest orężem prawdy, tak mówią artyści fotograficy. Każdy z nas może doszukać się prawdy tamtych czasów w twarzach ze zdjęć. Pociągającym aspektem w poszukiwaniu prawdy w twarzach jest ich całkowita anonimowość, dlatego sami musimy dopisać ich historie. Jedno jest pewne to Oni tworzyli „stare Suwałki” przechadzali się brukowanymi ulicami Suwałk, śmiali się, bawili się, kochali…Tworzyli klimat i charakter miasta, miasta które tworzymy teraz my.
Wszystkie zdjęcia zostały wykonane w przed wojennych zakładach fotograficznych na terenie Suwałk.
Foto I. Rozenbaum Suwałki, B-Joselewicza 37
Foto „Studio” Suwałki, Kościuszki 70
„Foto-Ada” F.R Zdancewicz Suwałki, Kościuszki 20
Phot. J. Bernsztein, Suwałki, Petersb, str. 66
Zakład Fotograficzny M. Brensztejn, Suwałki, Kościuszki 64
Foto Hoffmann Suwalki Adolf Hitlerstrase
Zakład Fotograficzny S. Magrnieżyn Suwałki Kościuszki nr.70
Mirosław Surmacz
Suwalskie Stowarzyszenie Miłosników Historii